Kloksnelheid, een term dat je bijna bij elk computeronderdeel wel tegenkomt in waardes van MHz of GHz. Bijvoorbeeld bij de processor. Dat de processor een kloksnelheid heeft van bijvoorbeeld 2,8GHz. Maar je ziet de MHz of GHz ook bij specificaties van een grafische kaart of werkgeheugen staan. Ook hierin wordt de kloksnelheid gebruikt om de snelheid of de prestaties van het onderdeel aan te geven.
Ik merk dat mensen die een computer of onderdelen gaan kopen veel letten op de kloksnelheid. Dat snap ik wel. Het wordt immers prominent vermeld door de verkopers. Hierdoor ontstaat naar mijn mening de veronderstelling dat een processor met hogere waarden betere prestaties geeft. Maar dit is in veel gevallen niet het geval.
Kloksnelheid, wat is dat?
Kloksnelheid is een waarde die aan geeft hoe vaak een chip een signaal kan lezen, schrijven of kan verwerken. En zegt daarmee indirect iets over de snelheid van het onderdeel. Deze kloksnelheid wordt uitgedrukt in Hz (Hertz), MHz (Mega Hertz) of GHz (Giga Hertz). Elke stap is daarbij een factor 1000 meer. Dus 1 GHz = 1000 MHz.
Een kloksnelheid van 1 Hz komt overeen met één bewerking per seconde. Bij processoren in computers zien we tegenwoordig waardes van rond de 3 GHZ. Dat betekent dat een processor 3 miljard keer per seconde een bewerking kan uitvoeren.
Het verhogen van de kloksnelheid is dus een makkelijke manier om de prestaties van een chip of processor te verhogen. Dat zou makkelijk zijn. Maar helaas. Aan hogere kloksnelheden zijn ook nadelen verbonden. Chips of processoren zijn door hogere kloksnelheden moeilijker te fabriceren. Wat uiteraard weer zorgt voor hogere prijzen.
Tevens produceren processoren met een hogere kloksnelheden meer warmte en gebruiken ze ook meer stroom. Voor draagbare computers die lang op een accu moeten werken is dat dus niet ideaal. In laptops of 2-in-1 hybrides zie je daarom ook vaak processoren met een lagere kloksnelheid dan in een desktop computer.
Kloksnelheid zegt niets over prestaties
De kern van wat ik je wil vertellen in dit artikel is dat je, vooral bij processoren niet altijd moet kijken naar de kloksnelheid. Het geeft namelijk geen goede indicatie over de verwachten prestaties. Ook de architectuur van een processor heeft grote invloed op de prestaties. Vooral voor de efficiëntie wat de processor bij iedere kloktik doet.
Kloksnelheid is net zoals met MegaPixels bij foto- of videocamera’s. Als verkooppraat is het heel erg makkelijk om te gebruiken. Maar het zegt niet alles over de kwaliteit en snelheid van het product.
Megahertz Myth
De aanname dat de kloksnelheid iets zegt over de prestaties is ook wel bekend onder de Megahertz Myth (WikiPedia in het Engels). Tegenwoordig zou je hem de Gigahertz Myth kunnen noemen. Een processor met een kloksnelheid van 2.8 GHz kan in de praktijk betere prestaties geven dan een processor van 3.4 GHz. Puur omdat de 2.8GHz processor een efficiëntere architectuur kan hebben.
Instructions per cycle (IPC)
Deze efficentie kan worden uitgedrukt in het aantal instructies dat een processor per kloktik uit kan voeren. Deze IPC worden de laatste jaren steeds beter en beter. Ondanks dat het aantal GHz de laatste jaren rond de 3 á 4GHz blijven. Worden processoren wel steeds sneller omdat ze meer instructie per kloktik uit kunnen voeren.
Maar ook andere zaken hebben invloed op de prestaties van de processor.
- Cache geheugen
- Aantal processorkernen
- Hyper-Threading
Prestaties vergelijken met benchmarks
Ben je op zoek naar een computer of processor. Laat de kloksnelheid die wordt vermeld voor wat het is een kijk naar de prestaties van een processor in benchmarks. Deze geven een veel betere indicatie van de te verwachten prestaties.
Een website die ik zelf gebruik om een indruk te krijgen van de prestaties van een processor is CPUboss.com. Hoe je dat kunt doen hebt ik uitgelegd in het artikel Processor vergelijken met CPUBoss.
Hallo,
Mijn logica kan maar niet aanvaarden dat processor snelheden steeds achteruit gaan omdat de architectuur steeds beter wordt. Bouw diezelfde architectuur dan met een basis van 3.8GHZ (zonder turbo stel ik voor. 1.3 GHZ basis snelheid is anno 2021 vrij standaard. Ik kan bedenken dat er minder warmte gegenereerd wordt op lagere snelheden, maar volgens is het voor 90% om economische redenen. Op deze manier kunnen ze de prijzen van de beter presterende laptops hoger houden. Huizen die evenveel kosten als 10 jaar geleden zijn 40%, blikjes van 33CL zijn er bij veel supermarkten sinds 2020 uit en nu betaal je voor de 25CL dezelfde prijs. Omdat taakbeheer de snelheid weergeeft zie ik geen reden om mijn I7 3e generatie (2.4-4.2GHZ) in te leveren voor een 10e generatie I7 1.3-2.4GHZ.
Betreft IPC; Daar moet ik nog maar eens induiken. voor mij is een Hz een Hz (een trilling/wave per seconde). Als ik via taakplanner zie dat mijn 3e gen intel processor steeds op 3.2GHZ presteert als ik download, hoe kan dan een 10e generatie machine, met turbo’ op 2.4GHZ draait sneller zijn?
Als iemand mij uit kan leggen waarom de taakplanner een verkeerde weergave van de processorsnelheid weergeeft en dat dus een download op gemiddeld 3.2 GHZ toch trager is dan een laptop die met turbo 2.4ghz kan halen, dan hoop ik dat die persoon mij dit toe kan lichten, of een link naar een artikel waarin dit specifiek uitgelegd wordt.
Bij voorbaat dank,
Toin
Hoi Quinten,
Ik ga graag even voort op de comment va Jasper in 2019.
Ik zit eigenlijk met dezelfde vraag.
Ik heb een 10 jaar oude workstation met een dubbele (2x) xeon W5590 CPU met 3,3 ghz base frequentie.
Dus met hypertreading uitgeschakeld in de bios beschik ik over 8 cores op 3,3 ghz 3,6Ghz op turbo boost.
Aangezien DAW’s en plugins (vst’s) sequentieel zijn betreft dataverwerking en amper gebruik maken van multicore mogelijkheden vraag ik me af of er wel degelijk een snelheidsvoordeel volgt uit recentere generatie processoren.
De meeste testen die ik lees zijn bedoeld voor gamers of voor video/grafische rendering toepassingen (CAD/videobewerking/…) echter betreft DAW’s zoals ableton en Maschine (native instruments) en virtuele synthesizers is er weinig terug te vinden.
Zo merk ik op mijn huidige workstation (hp z800 met dus de xeon W5590, waterkoeling, SSD’s, 48gb ECC RAM, Native Instruments komplete kontrol 6 audiokaart met asio drivers) dat er vooral 1 core is die zwaarbelast wordt tijdens muziekproductie.
Het is dan ook die core die regelmatig naar 100% percent piekt en de audio begint te kraken omdat de verwerking overbelast is.
Dus terug naar mijn vraag, zou een recentere generatie cpu met dezelfde frequentie betere prestatied geven in een DAW omgeving? En waarom dan juist?
Hallo,
Mijn laptop wordt inderdaad steeds trager.
Eigenlijk is hij helemaal niet erg veel gebruikt…maar ik word nu wel moe van het lange wachten. Moet ik een andere kopen of kan ik een aantal dingen laten aanpassen?
Het is een Acer. AspireE1-771. Intel core i3 – 331DM(2.4Ghz, 3,2mb L3 cache)
4GB DDR3 Memory. 500Gb HHD.
Iemand adviseerde een SSD te installeren. Maar een ander gaf aan dat dit maar deels helpt. Wat is jullie advies?
Peter
Meer geheugen er in stoppen naast een ssd heeft bij mij wonderen verricht met mijn acer aspire.. alles vliegt voorbij..
Hey Andre,
Kan het zijn dat wanneer ik de kloksnelheid controleer van mijn computer, deze hoger ligt dan de basis? Ik stel vast dat mijn venster bij taakbeheer weergeeft dat de snelheid van de basis 2,40GHz is, maar er ook een onderdeeltje “snelheid” is dat 2,69GHz weergeeft. Welke is nu de maximale snelheid van mijn cpu?
Groeten,
Quinten
Hey André,
Als ik een laptop voor muziekproductie wil kopen, dan is het toch juist wel belangrijk dat je een hoge kloksnelheid hebt. Aangezien de elk signaal apart door een plug-in moet…
Of haal ik nou dingen door elkaar?
Ben benieuwd naar je kijk hierop.
Groeten,
Jasper
Hallo Jasper,
De kloksnelheid zegt niks over de snelheid van de processor.
Door slimmigheden kunnen processoren al meerdere taken tegelijk uitvoeren tijdens 1 kloktik.
Voor software waarmee je muziek maakt is dit niet anders.
Dus staar je niet blind op kloksnelheden, maar kijk naar de werkelijke prestaties.